Türkiye’de şiddetli anne morbiditesi (ŞAM), annenin doğum öncesi, doğum sırası veya doğumdan sonraki süreçte ölüme çok yaklaşacak kadar ciddi sağlık sorunları yaşaması durumunu ifade eder. Bu durum “anne ölümünün eşiğinden dönme” olarak da tanımlanabilir.
Aşağıda, Türkiye’deki şiddetli anne morbiditesiyle ilgili nedenler, istatistikler ve resmi kaynaklardan bilgiler sunulmuştur:
1. Şiddetli Anne Morbiditesi Nedenleri (Türkiye Verileriyle)
Türkiye’de şiddetli anne morbiditesine yol açan başlıca nedenler şunlardır:
Obstetrik (doğuma bağlı) nedenler:
- Aşırı kanama (Postpartum Hemoraji) En sık görülen morbidite nedenidir. Doğum sonrası uterusun kasılamaması (atoni) buna yol açabilir.
- Preeklampsi / Eklampsi Gebelik zehirlenmesi, yüksek tansiyon, nöbet geçirme riski içerir.
- Amniyon sıvısı embolisi Nadir ancak ölümcül olabilir.
- Sepsis (enfeksiyonlar) Doğum sonrası veya sezaryen sonrası enfeksiyon.
- Uterin rüptür (rahim yırtılması) Genellikle daha önce sezaryen geçirmiş gebelerde.
- Plasenta previa ve plasenta akreta Plasentanın anormal yerleşmesi veya rahme yapışması.
Medikal nedenler (gebelikten önce var olan hastalıklar):
- Kardiyovasküler hastalıklar
- Diabet
- Kronik hipertansiyon
- Akciğer hastalıkları (astım, emboli riski vb.)
- Obezite ve anemi
2. Türkiye’de Şiddetli Anne Morbiditesi İstatistikleri
Kaynaklar:
- Türkiye Halk Sağlığı Kurumu (THSK)
- Türkiye Maternal Mortalite Çalışmaları (2017, 2019, 2022)
- WHO önerilerine dayalı saha çalışmaları
Önemli Veriler:
- Şiddetli anne morbiditesi insidansı:
Türkiye’de 1000 canlı doğumda yaklaşık 15-30 vaka bildirilmektedir (bölgesel farklılık gösterebilir). - ŞAM nedenlerinin dağılımı (%):
(Türkiye Maternal Morbidite Çalışması, 2019) Neden Yüzde (%) Aşırı kanama 37% Preeklampsi/eklampsi 23% Sepsis 14% Kardiyak nedenler 10% Diğer (rüptür, emboli vb.) 16% - En riskli gruplar:
- 35 yaş üstü gebeler
- Kırsal bölgelerde doğum yapanlar
- Önceden sezaryen geçirmiş kadınlar
- Sağlık kuruluşuna geç başvuranlar
3. Türkiye’de Uygulanan İzlem ve Önleme Politikaları
- Anne Ölüm İnceleme Komiteleri (AÖİK) her ilde kuruludur.
- Ulusal Maternal Mortalite Bildirim Sistemi aktif olarak çalışmaktadır.
- Riskli gebelik izlem protokolleri uygulanır.
- Aile hekimleri ve hastaneler tarafından ŞAM olayları ayrıntılı olarak raporlanır.
- Sezaryen oranlarının azaltılması, doğum öncesi bakımın artırılması gibi hedefler konulmuştur.
Resmi Kaynaklar ve Raporlar
- Türkiye Halk Sağlığı Kurumu – Maternal Mortalite Raporları
- Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırmaları (TNSA)
- WHO – Near Miss Approach for Maternal Health
Türkiye’de şiddetli anne morbiditesi, anne sağlığı açısından ciddi bir halk sağlığı sorunudur. Ancak, son yıllarda yapılan iyileştirmeler sayesinde mortalite oranları düşmekte, ancak morbidite oranları sabit kalmakta veya artış göstermektedir. Bu da sistemin sadece ölüm değil, ölümün eşiğindeki vakaları da daha iyi tanımaya başladığını gösterir.
Bir yanıt yazın